Erken çocukluğun süregelen bir yapısı, etkili uzantısı, uzun bir gölgesi var. Temel gereksinimlerimizin karşılanması gereken o kritik ilk iki yıl döneminin ne kadar önemli olduğunu artık hepimiz biliyoruz. Güvenli bağlanmanın, ileriki dönem yakın ilişkilerinin niceliğini bile etkileyebileceğini artık iyi biliyoruz.
Şimdiye dek yüzlerce ergen gelişim döneminde olan çocukla görüştüm, kimi zaman dezavantajlı gruplar dediğimiz kesimde doğup yetişmekte olan çocuklarla. İlk bakışta hissettiği yalıtılmışlık duygusunu, içinde yaşadığı yalnızlığı bakışlarıyla bana da hissettirirler sonra da soğuk bir denize girip ısındığımızda hissettiğimiz sıcaklıkla yaklaşır kimisi ya da tıpkı çocukken o çok sevdiğimiz buzparmak dondurması gibi keskin tatları iz bırakır görüşmede. Bedensel algılarına inanılmaz önem verirler ve saç modelini fark edip ona emek verdiğini farkettiğimizde kimisinin yüzünde güller açtığını görürsünüz. Terk edilmiş olsa da ya da kalabalık bir aile yapısının içinde yalıtılmış kalsa da genellikle en çok sahip çıktığı, korumaya çalıştığı alanı ailesidir. Onu terk etmek zorunda kalmış ya da çekip gitmiş annesinin hala kendisini arada da olsa telefonla aradığını vurgulayanı çok olmuştur. Ne kadar ebeveynlerine tepkisel olsa da kolunun bir kenarında annesinin ismi kazılıdır ya da canım anam yazılıdır. Güvenli sığınağı oradadır ve saklamak istediği pek çok arzusu, hezeyanları, çelişkisi, yanlış ve doğruları orada apaçıktır. Risk almayı belki de hala büyümekte olan beyin yapıları ve gelişmekte olan zihinsel süreçleri emreder onlara. Sıklıkla görüşmede bundan bahsediyorum onlara. Şimdi birisi gelse ve bu camdan dışarıya atlayabilir misin aslı dese ben atlamam ama bence sen bir düşünürsün derim, gaza gelir misin diye sorarım aleni şekilde. Risk almayı fiziksel bir etkinlik olarak bir davranış biçimi olarak görmediğini bildiklerime bile. Kendisini ifade etmeyi seven bir ergen ile görüşüyorsanız ne ala. Size de sorular sorar, sosyal medya hesaplarınıda arkadaş olmanızı ister, ebeveynleriyle görüşmeden çıktıktan sonra içeri yeniden girip doğruları söyleyim mi der, bir de birlikte çekileceğimiz bir selfie ister. Onlarla iletişim kurmanın en rahatlatıcı yanı aynı süreci kendinizin de bir şekilde yaşamış ve o gelişim dönemlerinden geçmiş olmak. Onların geçmiş olduğu yollarda karşılaştıkları tünellerin bir kısmını biz görmedik belki de ya da benim tünelim dönemin ulaştırma politikası gereği daha aydınlıktı belki de. Kimi tünellerde yolun sonundaki ışığı görmenin pek mümkün olmadığı durumlar vardır ve bu yoldaki çocuklara yolculuklarında eşlik etmek üzere rehberlere gereksinim vardır, işte bunu farkedip onun da farketmesini sağlamak ve güvenilir ellere yönlendirmek gerekmektedir.
Çocukluğun uzun gölgesinde, bilmediğimiz adreslerde, kalabalık yüzlerle ve bilinmezliğe doğru yürüyoruz. Demlenmekte olan çayını içeceğini hayal eden, günün yorgunluğunu ayağından çıkardığı siyah, altı ezilmiş ama iplik dokusu yırtılmamak için direnen çoraplarını çıkarıp fırlatarak bitireceğine inanan amcanın ruh hali gibi psikolojik durumumuz Yalın, oldukça basit. Kimi zaman da tıpkı çirkin görünümlü olup, o yaşadığı gösterişli akvaryumun cezbedici pullu balıklarının çöplerini temizleyerek yaşamını idame ettirmeye çalışıp cama yapışık olan vatoz canlısı gibiyiz. Erken çocuktuk, ergen olduk, gecikmiş yaşı bulursak ölüp gideceğiz, hepimiz pulları hayal ettik umduğumuzu değil bulduğumuzu yiyebildik.
